Zwierzęta i rośliny gór cd.

Zakopane nie ma żadnych specyficznych dla siebie gatunków zwierząt. W ogóle dzikie zwierzęta w tym dużym mieście spotyka się bardzo rzadko. Mowa tu, rzecz jasna, o ssakach. Wśród zwierząt gospodarskich spore znaczenie mają nadal owce, wypasane w niewielkich ilościach w Tatrach i Zakopanem, a poza tym wywożone w Małe Pieniny, Bieszczady i Sudety.

Oto lista typowych zwierząt górskich występujących na terenach Polski :

Salamandra plamista, jaszczur plamisty^, jaszczur ognisty,(Salamandra salamandra) – gatunek płaza ogoniastego z rodziny salamandrowatych o charakterystycznym wyglądzie i szerokim zasięgu występowania. Prowadzi samotniczy, drapieżny tryb życia. Wyróżnia się liczne podgatunki. W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej, jako gatunek wymagający ochrony czynnej.

 


 Kozica tatrzańska – ssak z rodziny krętorogich , podgatunek kozicy występujący w Tatrach oraz w Niżnych Tatrach na Słowacji (populacja introdukowana w latach 1969-74). Jest najdalej na północ wysuniętą populacją kozicy.


 


Drozd obrożny – gatunek średniego ptaka wędrownego z rodziny drozdów (Turdidae). Zamieszkuje górskie rejony całej Europy aż po Ural. To ptak wędrowny opuszczający tereny o surowym klimacie.

 


 Niepylak apollo  – motyl z rodziny paziowatych (Papilionidae). Jeden z największych w Polsce motyli dziennych. Jego rozpiętość skrzydeł to 80 mm.

 

Żbik  – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych, po raz pierwszy opisany przez Karola Linneusza w 1758 roku (pod nazwą Felis catus), na podstawie wyglądu kota domowego. Zamieszkuje gęste lasy  obszarów górskich. Najlepiej czują się na skraju kompleksów leśnych.

 

Zwierzęta i rośliny gór

Przyroda gór jest niezmiernie zróżnicowana i odmienna od tej, którą można spotkać na nizinach. Duże wyniesienie nad poziom morza powoduje, że zmieniają się warunki nasłonecznienia, temperatura, ciśnienie, wilgotność powietrza, a także nasilenie wiatrów. Czynniki te mają ogromny wpływ na rozmieszczenie roślinności w górach. Patrząc na góry z niezbyt daleka, np. Gubałówki na Tatry, można zauważyć wyraźne, poziome pasy roślinności, leżące jedne nad drugimi. Pasy te nazywane są piętrami roślinności. Piętro najniższe to kraina uprawy roli sięgająca do wysokości ok. 1000 m nad poziom morza (n.m.p.). Nad nim rozciąga się piętro regli, które dzieli się na dwa: piętro regla dolnego (od 1000 m do 1250 m n.p.m.) i piętro regla górnego (od 1250 m do 1550 m n.p.m.). Powyżej rozciąga się piętro kosodrzewiny (od 1550 m do 1800 m n.p.m.). Kolejne piętro to hale czyli łąki wysokogórskie (od 1800 m do 2300 m n.p.m.). Najwyższym jest piętro turni (od 2300 m do 2663 m n.p.m.) Jedynymi górami w Polsce w których występują wszystkie piętra roślinności są Tatry. W innych górach Polski, niższych niż Tatry, brak jest zawsze jednego najwyższego, a czasami dwóch najwyższych pięter. Poszczególne piętra charakteryzują się występowaniem określonych gatunków roślin i zwierząt, niekiedy ograniczonych wyłącznie do danego piętra.


Najniższe piętro - kraina uprawy, powstała w wyniku wyrębu lasów regla dolnego. Wycięte obszary były następnie karczowane, wypalane i zaorywane. Pierwszą uprawianą rośliną był owies. Ziemniaki nazywane grulami lub rzepą zaczęto sadzić dopiero pod koniec XIX wieku. Z czasem zaczęto uprawiać jęczmień, len i koniczynę. Kraina uprawy to również teren pastwiskowy z roślinami występującymi często tylko na tym terenie. Do takich roślin należy niewątpliwie mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus). Na łąkach rosną również te same gatunki roślin jak na nizinach, ale występują też rośliny górskie np. krokusy, śledziennica czy goryczka wiosenna. Spośród drzew rośnie tu olcha szara (Alnus incana) oraz jesion (Fracsinus excelsior).



Rośliny regla dolnego to przede wszystkim drzewa:jodła (Abies alba) i buk (Fagus silvatica). Jodła zwana po góralsku jedlą lub jedliczką była kiedyś dominującym drzewem regla dolnego. Niestety wycinana masowo w XIX w. na opał do hut stanowi dzisiaj tylko skromną część tych zasobów leśnych które porastały regiel dolny. Natomiast buk jest uważany przez niektórych za najpiękniejsze drzewo liściaste rosnące w Polsce. Jego cechą charakterystyczną drzewa jest gładki pień o stalowoszarej korze. Liście na jesieni z zielonych stają się żółte, miedziane oraz brązowe z ogromną liczbą odcieni. Owoce buka to trójkanciaste jadalne orzeszki zwane przez górali bukwią. Świadectwem istnienia tego drzewa przed wiekami są nazwy miejscowości np. Bukowina, Bukowno, Bukowiec itd.



Kolejne piętro to regiel górny reprezentowany głównie przez las świerkowy ze skąpo rozwiniętym runem leśnym. Pośród drzew można niekiedy spotkać polany śródleśne z roślinnością podobną do tej, która występuje na polanach regla dolnego. Można na nich znaleźć m.in. trawy - mietlicę i wiechlinę oraz przywrotniki, rdesty a także stokrotki. W miarę zbliżania się do górnej granicy lasu pojawia się - ale nie wszędzie - limba i brzoza karpacka. Dobrze zachowane zbiorowiska limby występują w okolicy Morskiego Oka i Żabiem, gdzie tworzą pas szerokości prawie 100m. Limba jest gatunkiem sosny zawierającym pięć igieł w jednym pęczku. Ma duże, jadalne nasiona zwane orzeszkami limbowymi. Podlega ona całkowitej ochronie. Brzoza karpacka może być krzewem lub drzewem - czasami pokaźnych rozmiarów, osiągającym wysokość nawet 7 m.




Nad reglem górnym rozciąga się piętro kosodrzewiny. Nazwa piętra pochodzi od kosodrzewiny, gatunku sosny tworzącej nieprzebytą gęstwinę pokręconych i mocno splatanych gałęzi. Na granicy z reglem górnym zarośla kosodrzewiny sięgają nawet 2m ; wyżej są one znacznie niższe i tworzą luźne skupiska. Zarośla kosodrzewiny są jakby wałem ochronnym lasu, powstrzymującym nadmierny spływ wody, osypujące się masy żwiru i kamieni, a także osuwające się lawiny. Rośliną charakterystyczną dla pietra kosodrzewiny jest róża alpejska nazywana również różą bez kolców. Można ja spotkać nie tylko wśród zarośli kosodrzewiny, ale również nad potokami i na polanach gdzie jest ich prawdziwą ozdobą. Jej piękno podziwiał i opisał poeta Jan Kasprowicz w wierszu pt. "Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach".



Ponad piętrem kosodrzewiny rozciągają się łąki wysokogórskie czyli hale. Można tu spotkać wiele gatunków traw, ale również sasankę alpejską, dzwonek alpejski, goryczkę kropkowaną, urdzik karpacki, kuklik górski, tojad, sit skucina oraz różne skalnice. Na halach rosną również małe krzewinki o zdrewniałych łodygach takie jak borówka czarna, borówka bagienna, bażyna czarna, dębik ośmiopłatkowy oraz wierzby płożące. Mieszkańcem suchych pastwisk górskich jest dziewięćsił bezłodygowy. Jest rośliną bardzo łatwą do rozpoznania. Jego pierzaste i kolczyste liście tworzą płaską, przyziemną rozetę z jednym kwiatostanem pośrodku rozety. Zewnętrzne, biało błyszczące listki okrywy tworzą jakby "płatki" kwiatostanu. Jest rośliną chronioną.



Najwyższe piętro gór to piętro turni. Stanowią je skaliste szczyty i granie. Ze względu na panujący tu ostry klimat większość roślin jest niska, tworzy gęste poduszkowate darnie a pojedyncze rośliny pokrywa warstwa gęstych włosków, chroniących przed zimnem. Spośród roślin uwagę przykuwa pierwiosnek maleńki. Jest on rzeczywiście maleńki. Nie wyrasta nigdy ponad 2-3 cm, natomiast kłącza podziemne ma grube i masywne umożliwiające gromadzenie wody i substancji zapasowych, a także silnie mocujące roślinę w podłożu skalnym. Inną rośliną zachwycają swoim pięknem jest dzwonek alpejski. Cała roślina łącznie z kwiatami pokryta jest wełnistymi włoskami, chroniącymi ją przed niskimi temperaturami. Dzwonek kwitnie w lipcu i sierpniu. Rośnie tylko w Tatrach.

Co należy zabrać wraz z sobą w góry ?

Podróżujemy coraz więcej. I co raz więcej rzeczy służy nam w podróży. Próbujemy podpowiedzieć co zabrać ze sobą w podróż, aby przebiegła przyjemniej, bardziej wygodnie lub bezpiecznie.

Poniższe rzeczy zabieramy w góry w celach: bezpieczeństwa, przetrwania, oraz zapewnienia sobie podstawowych udogodnień:

• Mapa lub GPS ( zapewnia nawigację ) 

  • Jedzenie ( najlepiej lekkie, tak aby wystarczyło na jeden dzień )

    • Picie oraz filtr do wody

    “Izolacja cieplna” (odzież choćby w najmniejszym stopniu chroniąca przed zimnem)

    • Czapka / kapelusz / opaska na uszy
    • Kurtka
    • Podkoszulek / koszulka/ kamizelka
    • Dodatkowe spodnie, spodenki; kalesony / rajstopy
    • Rękawiczki

  •  Apteczka 

    • Namiot, śpiwór, koc termiczny 

      • Latarka ( plus zapasowe baterie )

        • Telefon komórkowy 

        

         

Niespodzianki oraz wiele innych atrakcji czekających w miastach górskich

W Sudetach oraz Tatrach spotkamy się nie tylko z pięknymi widokami, ale również z wieloma atrakcjami, na które wcale nie liczyliśmy.Oto przykłady niektórych z nich:

 

Krupówki są reprezentacyjną ulicą w Zakopanem położoną w centrum miasta. Zaczynają się na skrzyżowaniu z Nowotarską i ciągną ponad kilometrowym deptakiem na południe. Są przedłużeniem ulicy Zamoyskiego.Można tam skorzystać z takich atrakcji jak przejażdżka dorożką, zdjęcie z misiem, itd.
W połowie ulicy Krupówki rozciąga się widok na Giewont.

 

Na Gubałówkę prowadzi kolej linowo-terenowa z Zakopanego, wybudowana w 1938 roku, długości 1298 m, przy różnicy wysokości ok. 300 m., zmodernizowana w 2001 roku. Góra jest popularna wśród turystów odwiedzających Zakopane. Panorama całych polskich Tatr, Zakopanego oraz Podhala, Pienin, Gorców, Beskidu Żywieckiego jak i ich słowackiej części. Liczne sklepy z pamiątkami. Z Gubałówki prowadzi spacerowy Szlak Papieski na Butorowski Wierch 1160 m n.p.m., z którego można zjechać kolejką krzesełkową do Kościeliska.

 Charakterystyczne jedzenie, wśród którego króluje popularny oscypek. Produkowany w postaci niedużych, wrzecionowatych bloków z typowym dla regionu zdobieniem brzegów. Zdobienie odciskane jest w rozszczepialnej drewnianej foremce, tzw. "oscypiorce". Często też można spotkać tu bryndzę - miękki podpuszczkowy ser produkowany z owczego mleka, w Polsce, Rumunii, Rosji, Austrii, Czechach oraz na Słowacji i Ukrainie. Bryndza ma intensywny, relatywnie słony smak.

W Polanicy-Zdroju działa aż siedemnaście fontann. Najbardziej znana jest Kolorowa Fontanna -  położona przy głównej alei parkowej. Jej nazwa bierze się stąd, iż jest podświetlana kolorowymi reflektorami. Dodatkowo, fontanna "tańczy" do odtwarzanych utworów muzycznych, a woda tryska aż na 12 metrów. Pokaz ten można podziwiać od maja aż do końca października. Dla zwiększenia efektu świetlnego pokaz następuje po zmroku.

Najlepsze szlaki w Karkonoszach

Karkonosze  –  najwyższe pasmo górskie Sudetów i zarazem Czech rozciągające się na przestrzeni ok. 70 km (od Przełęczy Szklarskiej na zachodzie do Przełęczy Lubawskiej na wschodzie). Szerokość pasma waha się od 8 do 20 km. Karkonosze zajmują powierzchnię ok. 650 km², z czego do Polski należy 185 km² czyli ponad 28%. Głównym grzbietem gór przebiega granica polsko-czeska. Najwyższym szczytem jest Śnieżka (1602 m n.p.m.) - najwyższy szczyt Czech.
Karkonosze położone są w Sudetach Zachodnich, stanowiąc ich centralną część. Od północy graniczą z Kotliną Jeleniogórską, od północnego wschodu poprzez Przeł. Kowarską z Rudawami Janowickimi, od wschodu ze wzgórzami Bramy Lubawskiej (Kotliną Kamiennogórską), od południowego wschodu poprzez Przełęcz Lubawską z Górami Kruczymi, od południa z Podgórzem Karkonoskim i od zachodu poprzez Przeł. Szklarską z Górami Izerskimi.

Błędne Skały

Zespół bloków skalnych na wysokości 853 m n.p.m., tworzący malowniczy labirynt (skalne miasto), położony w południowo-zachodniej Polsce w Sudetach Środkowych w Górach Stołowych.Labirynt położony jest na obszarze Parku Narodowego Gór Stołowych i obejmuje północno-zachodnią część Stoliwa - Skalniak.

 

Góry Sokole 

 Góry Sokole to jedno z pasm górskich Rudaw Janowickich. Ciągnie się od Karpnickiego Potoku na zachodzie do Przełęczy Karpnickiej na wschodzie. W skład pasma wchodzą między innymi Sokolik i Krzyżna Góra
(najwyższy szczyt 645 m npm.) Na szczycie Sokolika i jego zboczach licznie występują granitowe skałki będące rajem dla wspinaczy. Na jedną z nich - Sokolik Duży prowadzą metalowe schody zwieńczone platformą widokową skąd rozpościerają się doskonałe widoki na przełom Bobru i Karkanosze.

 

Śnieżka 

 Śnieżka mająca 1602m. wysokości npm. jest najwyższym szczytem całych Sudetów. Na wierzchołku stoi XVII-wieczna kaplica św. Wawrzyńca - patrona przewodników.Śnieżka znacznie góruje nad otaczającymi grzbietami. Wznosi się w zachodniej części Czarnego Grzbietu. Na zachodzie Przełęcz pod Śnieżką oddziela ją od Równi pod Śnieżką.

Najpiękniejsze szlaki w Tatrach Wysokich

 Tatry Wysokie - najwyższa część Tatr o charakterze alpejskim, rozciągająca się pomiędzy Tatrami Zachodnimi od strony zachodniej oraz Tatrami Bielskimi od strony północno-wschodniej. W linii prostej odległość między granicznymi przełęczami wynosi ok. 16,5 km, zaś ściśle wzdłuż grani głównej ok. 26 km. Tatry Wysokie zajmują obszar około 340 km² (czyli nieco mniej niż Tatry Zachodnie), z czego większość (260 km²) znajduje się na Słowacji.
Tatry Wysokie odgraniczone są dość wyraźnie od pozostałych części Tatr. Od Tatr Zachodnich oddziela je po stronie polskiej Dolina Suchej Wody Gąsienicowej, po stronie słowackiej Dolina Cicha Liptowska (choć niekiedy masyw Liptowskich Kop wydziela się do Tatr Zachodnich – wtedy słowacka część granicy między pasmami przebiega dnem Doliny Koprowej). Granicę na grani głównej Tatr stanowi szeroka przełęcz Liliowe. Od Tatr Bielskich Tatry Wysokie są oddzielone dnem dolin (od północnego zachodu do południowego wschodu): Jaworowej, Zadnich Koperszadów, Przednich Koperszadów i Kieżmarskiej. Najwyższym punktem tej granicy jest Przełęcz pod Kopą w grani głównej.

 Kościelec

Ko­ście­lec to może nie naj­wyż­sza, ale na pewno jedna z naj­pięk­niej­szych gór w naj­bliż­szym oto­cze­niu Za­ko­pa­ne­go. Wzno­si się ni­czym ogrom­na pi­ra­mi­da, roz­ci­na­jąc Do­li­nę Gą­sie­ni­co­wą na dwie czę­ści. Wy­ciecz­kę na jego szczyt można po­łą­czyć ze zwie­dza­niem więk­szo­ści z kil­ku­na­stu znaj­du­ją­cych się tu sta­wów – jest to trasa nie­zbyt trud­na, a przy tym bar­dzo wi­do­ko­wa i po­zwa­la­ją­ca za­znać tru­dów skal­nej wspi­nacz­ki. Wej­ście od schro­ni­ska na Hali Gą­sie­ni­co­wej nie po­win­no zająć wię­cej niż 2.30 godz. 

Dolina Pięciu Stawów

Jedna z naj­pięk­niej­szych tras pro­wa­dzi z Pa­le­ni­cy Biał­czań­skiej do Do­li­ny Pię­ciu Sta­wów Pol­skich, a stąd przez Szpi­gla­so­wą Prze­łęcz do Mor­skie­go Oka. Zo­ba­czy­my przy niej naj­wyż­szy pol­ski wo­do­spad, naj­pięk­niej­sze schro­ni­sko, a także dwa naj­więk­sze i z pew­no­ścią naj­pięk­niej­sze ta­trzań­skie stawy. Przez więk­szość trasy będą to­wa­rzy­szyć nam wspa­nia­łe wi­do­ki, za­rów­no dzi­kich po­szar­pa­nych szczy­tów, jak i ma­low­ni­czych, gór­skich "po­je­zie­rzy". Ca­ło­dnio­wa, pięk­na wę­drów­ka jest ra­czej łatwa, a zaj­mu­je ok. 5 godz. 

Koprowy Wierch 

Rów­nież od Po­pradz­kie­go Stawu można dojść na mniej znany wierz­cho­łek Ko­pro­we­go Wier­chu (2363 m n.p.m.). Pro­wa­dzi tam nie­bie­ski, a na ostat­nim od­cin­ku czer­wo­ny szlak tu­ry­stycz­ny. Szczyt znany jest z jed­nej z naj­pięk­niej­szych pa­no­ram (na zdję­ciu) w ca­łych Ta­trach, a jej ozdo­bą są wi­docz­ne z niego duże stawy w Do­li­nach – Hiń­czo­wej i Ciem­no­smre­czyn­skiej. Wej­ście na szczyt zaj­mu­je około 3.15 godz.